Εθελοντικό Πρόγραμμα Επαναχρησιμοποίησης Σχολικών Βιβλίων

Το σχολικό βιβλίο είναι σημαντικό μέσο για τη διαδικασία της μάθησης. Κάθε χρόνο το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, μέσω του Οργανισμού Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων (Ο.Ε.Δ.Β.), διαθέτει τεράστια ποσά για την παραγωγή και διάθεση των σχολικών βιβλίων στους μαθητές.

Παρά τον προσεκτικό σχεδιασμό και προγραμματισμό, στον οποίο εμπλέκονται οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές των σχολικών μονάδων, οι προϊστάμενοι των γραφείων εκπαίδευσης και οι αρμόδιοι του Ο.Ε.Δ.Β., έχει παρατηρηθεί ότι τα βιβλία που παράγονται κάθε χρόνο υπερβαίνουν κατά 25% περίπου τον αριθμό των μαθητών. Επιπροσθέτως, ένα μέρος των βιβλίων (μέρος της ύλης ή και ολόκληρου μαθήματος) χρησιμοποιούνται ελάχιστα ή καθόλου, ενώ στο σύνολο τους τα βιβλία δεν επαναχρησιμοποιούνται, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες. Ταυτόχρονα, από φέτος θα είναι συνεχώς αυξανόμενος ο αριθμός των σχολείων με αναβαθμισμένη ψηφιακή υποδομή, όπου οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιούν τα βιβλία τους σε ψηφιακή μορφή.

Μπροστά σε αυτήν την πραγματικότητα το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, σε συνεργασία με τον Ο.Ε.Δ.Β., έχει σχεδιάσει το «Εθελοντικό Πρόγραμμα Συλλογής και Επαναχρησιμοποίησης Σχολικών Βιβλίων». Η υλοποίηση του προγράμματος θα ξεκινήσει από το τρέχον σχολικό έτος 2010-2011.

Άμεσος στόχος του προγράμματος Συλλογής και Επαναχρησιμοποίησης Σχολικών Βιβλίων
είναι η συστηματική συγκέντρωση των βιβλίων των μαθητών μετά το πέρας της χρήσης τους, ώστε να επαναχρησιμοποιηθούν από τους μαθητές κατά το επόμενο σχολικό έτος ή να επιστραφούν στον Ο.Ε.Δ.Β. για πολτοποίηση.

Ευρύτερα, οι στόχοι του προγράμματος αυτού σχετίζονται με την καλλιέργεια στους μαθητές μιας νέας αντίληψης και συνακόλουθα μιας νέας στάσης απέναντι στο σχολικό τους βιβλίο, μιας αντίληψης που θα βασίζεται στη συνειδητοποίηση της αξίας του (οικονομικής, χρηστικής, περιβαλλοντικής, συναισθηματικής). Στο πλαίσιο αυτό, στόχοι του προγράμματος είναι:

• Η ανάπτυξη και εδραίωση του σεβασμού στο σχολικό βιβλίο,

• Η ανάπτυξη αίσθησης ευθύνης απέναντι στη διαχείριση και αξιοποίηση ενός δημόσιου αγαθού,

• Η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των μαθητών,

• Η ενίσχυση του εθελοντισμού στα σχολεία, και

• Η εξοικονόμηση πόρων.

Παράλληλα, μέσα από τη διαδικασία του προγράμματος επιδιώκονται και επιμέρους στόχοι, όπως η ανάπτυξη συνεργατικής ικανότητας, η εξοικείωση με τη λειτουργία ομάδων και η δημιουργία κλίματος συντροφικότητας και δημιουργικότητας μέσα στην τάξη, στο σχολείο, αλλά και ανάμεσα σε σχολεία.

Βασικό στοιχείο του προγράμματος είναι ο εθελοντικός του χαρακτήρας. Ειδικότερα, το πρόγραμμα θα λειτουργήσει με σχολεία ή με τάξεις που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον για συμμετοχή. Εκτιμάται ότι σε αυτό το πλαίσιο οι μαθητές λειτουργώντας αυτόνομα, με αυτενέργεια και διάθεση συμμετοχής θα συμβάλλουν στη προστασία του περιβάλλοντος και της οικονομίας και θα αποκομίσουν μια σημαντική εμπειρία εθελοντισμού.

Η προτεινόμενη διαδικασία υλοποίησης του προγράμματος (σχολική χρονιά 2010-2011) εξελίσσεται ως εξής:

Α. Ενημέρωση των σχολείων για το πρόγραμμα

Β. Ορισμός υπευθύνων για τη συλλογή των βιβλίων στο τέλος της χρονιάς

Γ. Παραλαβή από τις σχολικές μονάδες των βιβλίων που δεν χρησιμοποιήθηκαν και όσων είναι σε αρίστη κατάσταση

Δ. Διαμόρφωση της παραγγελίας για τη νέα σχολική χρονιά με βάση τα αποθέματα (όπως διαμορφώθηκαν από τη συνετή διαχείριση και τα βιβλία που επιστράφηκαν)

Ε. Ανάδειξη των σχολείων με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση παραγγελίας βιβλίων σε σχέση με τον αριθμό των μαθητών

Στ. Επιβράβευση

Καθ' όλη τη διάρκεια της υλοποίησης του προγράμματος, είναι απαραίτητη η εποπτεία και η στήριξη των μαθητών, ώστε τα βιβλία να διατηρούνται σε καλή κατάσταση. Για το σκοπό αυτό προτείνεται η σύσταση επιτροπής αποτελούμενης από το Δ/ντή του σχολείου, δύο ή τρεις εκπαιδευτικούς, ένα μέλος του συλλόγου γονέων και δύο (2) μαθητές. Προτείνεται επίσης να υπάρχουν τρία (3) στάδια αξιολόγησης της πορείας υλοποίησης του προγράμματος. Τα στάδια αυτά θα είναι:

α) Πριν από τις διακοπές των Χριστουγέννων,

β) Μέσα Μαρτίου και

γ)Τέλος Σχολικής Χρονιάς. Στο τελικό στάδιο, τα βιβλία θα συγκεντρώνονται από τις μαθητικές κοινότητες σε προκαθορισμένο χώρο, θα ταξινομούνται ανά τάξη .

Επιπρόσθετες δράσεις εμπλουτισμού του περιεχομένου του προγράμματος, επικοινωνίας μεταξύ των συμμετεχόντων και του Ο.Ε.Δ.Β. μπορούν να είναι:

- Η δημιουργία αφισών για την προώθηση του Προγράμματος.

- Η συγγραφή από τους μαθητές μίας επιστολής, η οποία θα συνοδεύει κάθε αντίτυπο βιβλίου.

- Η διαδικτυακή ενημέρωση και επικοινωνία με άλλα σχολεία, ώστε να δημιουργηθούν σχολικά δίκτυα τα οποία θα δράσουν συλλογικά και πολλαπλασιαστικά.

- Καθιέρωση ημέρας παράδοσης των χρησιμοποιημένων βιβλίων.

Κατά τη διάρκεια του προγράμματος θα υπάρχει στην ιστοσελίδα του ΟΕΔΒ (www.oedb.gr) υλικό για τους μαθητές κατάλληλο για την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και θα ανατροφοδοτείται η δράση με προτάσεις των σχολικών κοινοτήτων.

Η βράβευση των σχολείων θα γίνει για τα πρώτα πενήντα (50) σχολεία με παροχή εκπαιδευτικού υλικού από τον ΟΕΔΒ και με την απονομή τιμητικού διπλώματος για όλα τα σχολεία που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα.. Θα βραβευθεί επίσης και η καλύτερη αφίσα, η οποία θα ανατυπωθεί
απο τον ΟΕΔΒ για να σταλεί στα σχολεία για την επόμενη σχολική χρονιά. Η βράβευση των σχολείων θα γίνει σε ημερίδα την οποία θα οργανώσει το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων σε συνεργασία με τον ΟΕΔΒ.

Τα σχολεία τα οποία επιθυμούν να λάβουν μέρος στο πρόγραμμα θα πρέπει να επικοινωνούν με τον/την Υπεύθυνο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ώστε να υπάρχει συντονισμός στα σχολεία κάθε Δ/νσης. Παρακαλούνται οι Υπεύθυνοι Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης να ενθαρρύνουν και να διευκολύνουν τη δράση στα σχολεία ευθύνης τους. Η συμβολή των εκπαιδευτικών για την ευαισθητοποίηση των μαθητών, καθώς και για την συνολική υλοποίηση του προγράμματος είναι καθοριστική.